วิญญาณเป็นตัวเชื่อมให้จิตใช้เป็นเครื่องมือเพลินและยึดถือในรูป เวทนา สัญญา สังขาร (วิญญาณฐิติ) ผ่านทางอายตนะ ก่อให้เกิดนันทิราคะ (ความกำหนัดด้วยความเพลิน) ซึ่งเป็นเชื้อให้วิญญาณเจริญงอกงาม ทำให้จิตไม่สงบ, อวิชชาบังไม่ให้เห็นรอยต่อของความเพลิน และตัณหาคือเชือกผูกมัด นำไปสู่การยึดถือสิ่งที่ไม่เที่ยง (อนัตตา) ว่าเป็นตัวตน (อุปทาน) และเป็นทุกข์, วิปัสสนาคือการเห็นตามความเป็นจริง โดยเริ่มจากการมีสติอยู่กับการรับรู้ รู้สักแต่ว่า “รู้” สติช่วยให้นันทิราคะอ่อนกำลังลง ปัญญาจะเกิดขึ้น เห็นไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา), อวิชชาระงับ, ละอวิชชาได้ ทำให้พ้นจากทุกข์ ด้วยการเห็นตามความเป็นจริง


Timestamp

[00:05] วิปัสสนาหมายถึงการเห็นตามความเป็นจริง
[10:25] ความสำคัญของวิญญาณ ตัวเชื่อมกายใจ ตัวที่จิตใช้เป็นเครื่องมือเพลินและยึดถือ
[22:46] วิปัสสนาคือการเห็นแจ้ง จากการแยกแยะ มรรคกับทุกข์ สติคู่กับวิญญาณ
[31:39] อวิชชาเป็นตัวบังไม่ให้เห็นรอยต่อของจิตที่ไปติดกับความเพลิน
[38:53] วิปัสสนาทำให้ปัญญาเจริญ ละอวิชชาได้ เห็นความจริงอันประเสริฐ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
[53:35] สรุป