เราพึงเป็นผู้ฉลาด ในวาระจิตแห่งตนเถิด 

เจริญจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน เห็นจิตในจิต เพื่อตรวจดูจิตของตนเอง, เพื่อทำความฉลาดในวาระจิตของตนเอง,

1. ตรวจดูจิตเราสงบ มาก-น้อยแค่ไหน,

โดยใช้ “สติ” ตั้งขึ้น เพื่อให้จิตมีกำลัง, ลดการฟุ้งซ่าน ลดความคิดนึก, ลดความโกรธ, ทำอย่างต่อเนื่อง จิตจะระงับลง, มีอารมณ์อันเดียว, รักษาสมาธิด้วยสติ ให้ตั้งมั่นอย่างต่อเนื่อง, สำรวจดูบ่อย ๆ

2. ตรวจสอบ ดูจิตของเราว่า เรายังมีความยึดถือ ในสิ่งต่าง ๆ มาก-น้อยแค่ไหน,

โดยใช้ “ปัญญา” ให้เห็นตามความเป็นจริง, พิจารณาสิ่งต่าง ๆ โดยความเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา (ไตรลักษณ์) ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา, ลดความยึดถือในตัวตน, แม้แต่ ตัวจิตเองก็ไม่เที่ยง, มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา, เป็นทุกข์, ไม่ใช่ตัวเราของเรา, วิชชาเกิด อวิชชาดับ, จิตจึงพ้น คือ วิมุตติ, แล้วจิตจึงดำรงอยู่ด้วยสติ, จิตนั้น คือ จิตที่เป็นประภัสสร. 


Timeline

[00:01] ผู้ฉลาดในวาระจิต สอดส่องดุจส่องกระจกสำรวจตน
[16:13] ทำความสะอาดจิต เริ่มจากการสังเกต มาตามกระบวนการจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน
[17:39] จิตเป็นหนึ่งเห็นจิตในจิต นิวรณ์ถูกกำจัด พึงรักษาสมาธิด้วยสติ ดุจรักษาชีวิตให้พ้นจากเพชฌาต
[26:57] ฉลาดด้วยการตรวจดูความยึดถือ พิจารณาเห็นไตรลักษณ์ในสังขารทั้งหลาย เห็นทั้งสองด้าน
[37:44] แจ่มแจ้งว่าสิ่งนี้ไม่ใช่ตัวเรา ของเรา ตัวตนของเรา ไม่ควรค่าแก่การยึดถือ จิตก็เช่นกัน วิชชาเกิด
[53:07] จิตพ้นแล้ว จิตจึงดำรงอยู่ ด้วยสติ