“มนุษย์ปรารถนาความไม่มีศัตรู ปรารถนาความเจริญรุ่งเรือง ปรารถนาความไม่จองเวร ปรารถนาความไม่มีโทษ ต่างก็รักสุข ต่างก็เกลียดทุกข์ แต่ทำไมยังมีคนจองเวรกัน มีศัตรูกัน ให้โทษกัน เบียดเบียนกันหาความทุกข์ให้กัน นำความสุขออกไปจากกันได้” พระพุทธเจ้าทรงตรัสตอบแก่ท้าวสักกะไว้ว่า “เพราะมีความริษยาและมีความตระหนี่”
“อยู่ยาก ๆ เพราะกระแสมันแรง” ที่พูด ๆ กันอยู่ นี้เป็นเพราะกระแสของตัณหาที่มันซัดสาดถาโถม บีบคั้นรึงรัด ประเด็นในเอพิโสดนี้ จึงกล่าวถึงว่า ถ้าได้มาปฏิบัติในแนวทางธรรมะแล้ว จะหาความสุข จะแต่งหน้าทำสวย หรือจะทำงาน มีการลงทุนให้ได้ผลงอกเงยได้หรือไม่ และการปฏิบัติตนให้เสมอเช่นผ้าขี้ริ้ว
คนเรามีสองตา ตาที่ 1 คือ เห็นช่องทางที่จะทำให้เกิดทรัพย์ ส่วนตาที่ 2 คือ ตาที่เห็นสิ่งที่เป็นกุศลเป็นอกุศล เห็นธรรมที่มีโทษไม่มีโทษ ถ้าลำพังมีแค่ตาเดียว หรือตาบอด อาจกะระยะผิดพลาดได้ ดังนั้นควรให้มีตาทั้งสองข้าง หรืออย่างน้อยก็ให้มีตาที่ 2 คือ อย่าผิดศีล ด้วยความโลภ ด้วยความอยาก ด้วยความเพ่งเล็งเอาทรัพย์ ความตระหนี่ ความห่วงกั้น ความจับอกจับใจ ความสงบมัวเมาในความยินดี ความปลงใจรัก เหล่านี้จะทำให้พลาดได้ จะไม่เป็นไปตามทางธรรมะ
มีตาที่ 1 ตาที่ 2 แล้ว จะเห็นช่องทางที่จะรักษาจิต เห็นช่องทางที่จะให้ปฏิบัติได้ อยู่เหนือความพอใจความไม่พอใจ มีความเข้าใจที่ถูกต้อง ปฏิบัติอย่างดี เหนือสุขเหนือทุกข์ ทำจิตให้เหมาะสม มีทั้งกรุณา อุเบกขา เมตตา ด้วยจิตใจที่เข้ากันดีเหมือนทองคำที่นุ่มนวล เป็นจิตใจที่เป็นเหมือนผ้าขี้ริ้วห่อทอง สามารถอดทนต่อสิ่งที่มากระทบได้ ถ้าเราใส่ส่วนผสมให้ถูก เอาฆ้อนไปตีทองคำบริสุทธิ์ มันจะนุ่มไปตามแรงที่มากระทบ ไม่ขาดไม่แตก อยู่ได้ กระแสแรงอย่างไร มันก็อยู่ได้ เพราะว่า “ไม่มีใครที่จะทำร้ายทำลายคนที่มีธรรมะคุ้มครองได้เลย”
แนะนำรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ Playlists: สมการชีวิต S02E38 , คลังพระสูตร S09E38
อ่าน “สักกปัญหสูตร ว่าด้วยปัญหาของท้าวสักกะ” พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๐ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒ [ฉบับมหาจุฬาฯ] ทีฆนิกาย มหาวรรค
อ่าน “ตัณหาวิจริตนิทเทส” พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๒ [ฉบับมหาจุฬาฯ] วิภังคปกรณ์
อ่าน “อรรถกถาปปัญจขยสูตร” อรรถกถา ขุททกนิกาย อุทานจูฬวรรคที่ ๗ ปปัญจขยสูตร
อ่าน “มานะ 9” พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)
ฟัง “สักกปัญหสูตร” ออกอากาศทาง FM92.5 เมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2563
ฟัง “เปลี่ยนศัตรูเป็นมิตร” ออกอากาศทาง FM92.5 เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2563
ฟัง “ธรรมบท-วุฏฐิสูตร” ออกอากาศทาง FM106 เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2558
ฟังรายการ “ใต้ร่มโพธิบท” ได้ที่เว็บไซต์
Timeline
[00:50] จุดประสงค์ของการฟังธรรมปฏิบัติธรรม
[05:13] ประเด็น | การดำเนินชีวิตเจาะจงมาที่ผู้ที่ตั้งใจมาในทางธรรม
[07:41] ความตริตรึกของท้าวสักกะ
[12:19] ชีวิตมันอยู่ยาก จะทำอย่างไร | ทำความเข้าใจแนวทางในทางธรรมะ
[16:21] บริบทของการปฏิบัติธรรม
[18:53] คนที่มีตา 2 ข้าง
[25:58] มีตาที่จะเห็นกุศลอกุศล
[29:40] ประเด็น | ต้องการปฏิบัติให้ลึกซึ้ง
[31:06] มีจิตเสมอด้วยผ้าขี้ริ้ว โดยนัยของพระสารีบุตร
[40:03] ประเด็น | ทำหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกัน ให้ถูกต้อง
[45:39] ประเด็น | ผูกเวรกันด้วยริษยาและความตระหนี่
[52:13] ทำไมจึงมีกามวิตกเกิดขึ้น
[53:50] วิธีชนะ คือ ปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ 8