“ความอยากเป็นคนละอย่างกันกับความทุกข์ ความอยากเป็นคนละอย่างกันกับความตาย ความตายก็อย่างหนึ่ง ความอยากก็อย่างหนึ่ง สิ่งที่ทำให้เราทุกข์นั้นไม่ใช่ความตาย สิ่งที่ทำให้เราทุกข์นั้น คือความอยากที่มันมาเกาะกันอยู่กับความตาย มันอาศัยความตายมาทำให้เราเกิดทุกข์ “

เนื่องจากสองอย่างมันเกาะกันอยู่ จึงมีความทุกข์มาก ความอยากที่เกิดขึ้นทำให้สับสนไม่เข้าใจ ผลที่เกิดขึ้นของความตายจะทำให้เกิดความสลดสังเวช อันนี้เป็นธรรมดาของความทุกข์ แต่ส่วนผลของความอยากทำให้มีความร่ำไรคร่ำครวญ ทุบอกชกตัวเสียใจ จึงต้องแยกกันให้ออก เสียใจก็ส่วนหนึ่ง สลดสังเวชก็ส่วนหนึ่ง แยกกันให้ออกด้วยการตั้งสติคือการระลึกได้ แยกกันให้ออกต้องมีปัญญา ที่สะสมไว้ด้วยสมาธิด้ วยศีล ดูรู้ให้ดี

สรุป ต้องทำความเข้าใจ เห็นให้ชัดเจนไปตามลำดับไล่เรียงจาก ความตายมีคุณสมบัติอะไร สิ่งที่ต้องทำ สิ่งที่ต้องเข้าใจ เปลี่ยนความอยากให้เป็นความสลดสังเวช จะเอาความเสียใจออกจากจิตใจได้ ต้องมีปัญญา เหลือความสลดสังเวช เหลือการระลึกถึงที่ถูกต้อง ทำความเข้าใจในข้อธรรมเหล่านี้แล้ว จะได้ชื่อว่าเป็น “ผู้ไม่ประมาท”

#1u0127-1-190930