รายละเอียดที่แตกต่างของความทุกข์ ที่ต้องทำความเข้าใจให้ถูกต้อง เพื่อแก้ไขปัญหาให้ถูกจุด อนมตัคคปริยายะ สูตรว่าด้วย รายละเอียดที่เราไม่สามารถที่จะกำหนดได้ว่าที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายอันบุคคลไปตามอยู่รู้ไม่ได้แล้ว พระพุทธเจ้าได้เปรียบเทียบเอาไว้ให้พิจารณาใคร่ครวญกันถึง 20 สูตร พระพุทธเจ้าตรัสสอนธรรมะนี้แก่บุคคลผู้มีความทุกข์อันเกิดจากได้เจอสิ่งที่ไม่น่าพอใจ การพลัดพรากจากสิ่งที่น่าพอใจ แล้วต้องทนอยู่ มันหนักท่ามกลางอก มันบีบคั้นจนถึงว่าน้ำตามันไหลออกมา …จึงให้พิจารณาใคร่ครวญอยู่เนือง ๆ โดยแยบคายถึงความที่ “นี่!เราทุกข์มามากปานนี้แล้ว เราทุกข์มามากแล้วจริง ๆ” เพื่อเป็นอุบายบรรเทาหรือนำออกซึ่งความความทุกข์นี้ การที่จะขอขันธ์ 5 รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณให้มันเป็นอย่างนี้อยู่ตลอด อย่าเป็นอย่างนั้น ๆ นั้นเป็นฐานะที่ไม่พึงได้ เพราะมันเป็นอนัตตา มันต้องเปลี่ยนแปลงไปตามเหตุตามปัจจัยของมัน ทุกขสัญญา ให้เรานึกถึงความทุกข์นี้ที่มันหนักมากจนร้องไห้ สังสารวัฏนี้มันกำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้ แค่เราพิจารณาตรงนี้ มันเพียงพอแล้ว เพื่อที่จะให้เกิดความเบื่อหน่ายในสังขารทั้งปวง เราจะวางความทุกข์ได้ (สังขารนี้) เราต้องหน่ายมันก่อน เมื่อเกิดความหน่ายแล้ว มันจะให้เกิดความคลายกำหนัดในสังขารคือความทุกข์ทั้งปวงนั้น พิจารณาให้เห็นถึงความเป็นจริงว่ามันหนักมาก ๆ แล้วเราไม่ได้เจอมาแค่ครั้งเดียว แต่เจอมาก่อนนี้ ๆ ก็เรื่องเดียวกันนี้ เบื่อรึยัง? คลายกำหนัดรึยัง? หน่ายรึยัง? ถ้าเบื่อแล้ว คลายกำหนัดแล้ว[...]