สติต่างจากวิญญาณอย่างไร?

สติ คือการระลึกได้, วิญญาณ คือ การรู้แจ้งหรือการรับรู้ เราต้องแยกแยะให้ถูก เข้าใจให้ถูกถึงการเกิดขึ้นของทั้งสติและวิญญาณ เปรียบเหมือน สัตว์ 6 ชนิดผูกไว้ด้วยเชือก และเสวียนรองหม้อ ที่จิตไปเสวยอารมณ์ตามสิ่งที่มากระทบ เปลี่ยนแปลงขึ้นลงตามสิ่งไปรับรู้มา จึงต้องมีการป้องกันจิต เครื่องมือที่พระพุทธเจ้าให้ไว้คือ สติปัฏฐาน 4 หนทางอันเอก

สติฝึกได้ ในที่นี้เน้นให้มาระลึกถึงคุณของพุทโธ แทนที่จะให้จิตไปตามการรับรู้ต่าง ๆ ก็ให้มาระลึกถึงพุทธานุสสติ ก็จะเกิดสติขึ้นทันที รับรู้แล้ว มีสติตั้งไว้ ไม่ตามไป เหมือนสัตว์ที่ผูกกับเสาไว้ดีแล้ว เชือกตึงแต่ไม่ขาดเสาไม่ล้ม ระลึกถึงพุทโธนี้คือสติ เป็นฐานรองจิต เหมือนเสวียนของหม้อ

อุปสรรคที่จะทำให้เราลืมนึกถึงพุทโธ นั่นคือ นิวรณ์ เครื่องขวางกั้น (ขัดข้อง) จึงต้องใส่พลังให้จิตให้ถูกทาง แล้วนำมาให้เกิดประโยชน์กับตน ถ้าตั้งจิตไว้ในมรรค มรรคจะมีพลัง นำสู่วิมุตติ ถึงนิพพานได้

ฌานและสมาธิล้วนเริ่มจาก “สติ” มีสมาธิแล้วให้ใคร่ครวญด้วยปัญญาว่า ทุกสิ่งล้วนมีเหตุมีปัจจัยจึงเกิดขึ้น เป็นอนัตตา ไม่ควรยึดถือ แยกแยะให้ถูก จิตจะเป็นอิสระสู่วิมุตได้

แนะนำรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ Playlists: เข้าใจทำ (ธรรม)  E08S07 , E07S59 , คลังพระสูตร E09S07