ผูกโกรธ ผูกเวร ผูกอาฆาต | ถ้านึกถึงความดีไม่ได้ เห็นโทษของความไม่ดีนั้นไม่ได้ มีปัญญาไม่ได้ ความโกรธมันก็จะต่อเนื่องไป ๆ เหมือนงูกับพังพอน หมีกับไม้ตะคร้อ มนุษย์หมาป่ากับแวมไพร์ ผูกเวรกันไปเรื่อย ๆ ต่อให้มีกระบวนการยุติธรรมอย่างไรมันก็ไม่จบ ถึงจบที่ศาลที่ตำรวจได้ก็จริง แต่ว่าในใจมันไม่จบ เจ็บแล้วถ้าไม่จบ มันเจ็บฟรีนะ! ระวังให้ดี แต่ถ้าเจ็บแล้วจะจบ ให้จบลงที่ใจของเรา นึกถึงความดีของเราบ้าง ของคนอื่นบ้าง ใจของเรา เป็นช่องทางที่ให้เกิดการรับรู้เรื่องราวต่าง ๆ ผูกเป็นเงื่อนปม เป็นกรรมกันมาอย่างนี้แล้ว ทำให้เรามีกายนี้ กรรมเก่าคือกายนี้ มันมีมาแล้ว ดังนั้นเราจึงไม่ควรปล่อยให้มันถูกชักจูงลากไปตามทางเหมือนลิงห้อยโหนตัวไปตามกิ่งไม้ในป่าใหญ่ แต่ให้มาผูกตั้งไว้อยู่กับเสาเขื่อนเสาหลัก ถ้าจะไประลึกถึงความไม่ดี ความชั่วของคนอื่นนั้นอย่างใดอย่างหนึ่ง มันไม่จบ ให้ตั้งสติไว้ในความดี ไม่ใช่ตั้งความพอใจไว้ในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เพราะนั่นเป็นเหตุปัจจัยที่จะทำให้เกิดความขัดเคืองใจ แต่ให้มาระลึกถึงความดี โดยเริ่มจากพุทโธ ธัมโม สังโฆ เป็นที่พึงที่ระลึกถึง เป็นสัมมาสติ จะเห็นโทษของความผูกโกรธนั้นได้ เห็นโทษของสังสารวัฏว่ามันเป็นธรรมดาของโลก นี่คือมีปัญญารู้ชัด มีสติมีปัญญาแล้วจะทำความไม่ผูกเวรกัน ให้อภัยซึ่งกันและกัน ทำให้มีคุณธรรมกุศลธรรมต่าง ๆ เกิดขึ้นได้ การให้อภัยจึงเป็นคนละประเด็นกับความยุติธรรม[...]