ปฏิปทา หมายถึง ระบบแห่งการปฏิบัติอันประกอบด้วยกระบวนการ ขั้นตอน ทางดำเนิน ข้อปฏิบัติ และแนวทางปฏิบัติ สำหรับธรรมชาติของจิตที่แตกต่างกันซึ่งมุ่งเน้นไปที่ความกล้าหรือความเบาบางของราคะ โทสะ โมหะที่เกิดขึ้นในจิต สามารถปฏิบัติได้หลากหลายวิธีอาจจะเป็นการเจริญสมาธิ การพิจารณาอสุภะ เป็นต้น ทั้งนี้ปฏิปทาจะทำให้เกิดการบรรลุธรรมได้เร็วหรือช้านั้น ขึ้นอยู่กับการมีอินทรีย์ห้า (ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ และปัญญา) ที่อ่อนหรือแก่กล้า อย่างไรก็ตาม การปฏิบัติธรรมด้วยปฏิปทาที่แตกต่างกันย่อมมุ่งเน้นเพื่อให้เกิดเป็นปัญญา มองเห็นทุกข์ มองเห็นความไม่เที่ยง เห็นความเป็นของที่เป็นปฏิกูล ไม่น่ายินดี ไม่เป็นสาระแก่นสาร สามารถเห็นตามความเป็นจริง และบรรลุธรรมได้ในที่สุด