พระเจ้าพรหมทัตทรงครองราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลพราหมณ์ ครั้นเจริญวัยก็สำเร็จสรรพวิชา เป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์ สอนมนต์ให้แก่มาณพทั้งหลาย เหล่าศิษย์เมื่อเรียนจบแล้ว พากันหลงตนว่ามีปัญญาเทียบอาจารย์ จึงเกิดความทะนงและกล่าวถ้อยคำดูหมิ่นอาจารย์ว่า “ต้นไม้นี้ไม่มีแก่นฉันใด อาจารย์ก็ฉันนั้น” พระโพธิสัตว์ผู้เป็นอาจารย์ ครั้นได้ฟังถ้อยคำหยามหมิ่น จึงประสงค์สั่งสอน ได้ตั้งคำถามแก่เหล่ามาณพทั้งหลายว่า “กาลเวลานั้นย่อมกัดกินสัตว์ทั้งปวง แม้ตัวของมันเองก็ถูกกาลกลืนกิน ถ้าเช่นนั้นเล่า ใครเล่าหนอที่สามารถกินกาลเวลาได้” เหล่ามาณพทั้งหลาย แม้เรียนจบวิชาแล้ว ก็หามีผู้ใดสามารถตอบได้ไม่ ต่างนิ่งเงียบ อับจนถ้อยคำ มิอาจไขปริศนาแห่งอาจารย์ได้เลย #มูลปริยายชาดก #ติรีติวัจฉชาดก