Q : เมื่อมีความคิดหยาบที่เกิดขึ้นมาโดยอัตโนมัติ ควรแก้ไขอย่างไร? A : เมื่อเราพูดคิดหรือทำไปในสิ่งใดมากๆ จิตก็จะสั่งสมการกระทำอย่างนั้นๆ จึงทำให้ช่องทางใจมีความคิดอย่างนี้อยู่มาก ซึ่งความคิดหยาบก็บาปอยู่แล้ว ส่วนจะบาปมากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับความหนักเบาของเจตนาและขึ้นอยู่กับว่าทำกับใคร ถ้าทำกับคนที่มีคุณมาก บาปก็จะมากได้ วิธีการแก้ไข คือ ฝึกคิดพูดทำในสิ่งดี ๆ ให้มาก ปฎิบัติตามมรรค 8 Q : การขอขมาพระรัตนตรัยและพระเถระ จะช่วยแก้ไขความผิดบาปในการคิดหยาบนี้ได้หรือไม่? A : ลักษณะการขอขมา คือการเห็นโทษโดยความเป็นโทษ มี 2 กระบวนการ คือเห็นโทษโดยความเป็นโทษและกระทำคืนตามธรรม คือรู้ว่าธรรมะนั้นจะเป็นอันตรายก็ไม่ทำ รู้ว่าธรรมะนั้นจะทำให้เกิดประโยชน์ได้ก็ให้ทำ เพราะฉะนั้นการตั้งสติไว้จะเกิดประโยชน์ได้ ให้เราระลึกถึงศีล ระลึกถึงคุณพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ตั้งสติขึ้นเอาตรงนี้เป็นที่ตั้ง ไม่ให้ความคิดนี้มาอีก หากความคิดนี้มาอีกก็ให้กลับมาอยู่กับสติ ทำให้มากจะดีขึ้นได้ Q : ผัสสะ อารมณ์ สัญญา เวทนา เกี่ยวข้องกันอย่างไร? A : เพราะมีเสียงและหูกระทบกัน จึงมีการรับรู้เสียงในใจคือโสตวิญญาณ วิญญาณเป็นตัวเชื่อมระหว่างนามรูป[...]