“มาตาปิตุอุปัฏฐานัง” การบำรุงเลี้ยงดูมารดาบิดา เป็นมงคลที่เป็นลักษณะของการแสดงออกถึงความดีของเรากับคนใกล้ตัวก่อน นั่นคือ มารดาบิดา ที่เรียกว่า “อุปัฎฐานัง” คือ การอุปัฏฐากอุปถัมภ์ บำรุงเลี้ยงดูมารดาบิดา และกระทำตอบที่เหมาะสมกัน หลักๆ จะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ กตัญญู (รู้คุณ) และกตเวที (การกระทำตอบความดีนั้น) หรือในหน้าที่ต่อทิศทั้ง 6 ซึ่งเวลาที่เราจะรู้คุณก็ต้องรู้ด้วยปัญญา ต้องเข้าใจให้ถึงในจิตใจของเราว่า คนๆ นี้เขามีคุณอย่างไร

คือถ้าเราเข้าใจแยกแยะระหว่างคำว่า พ่อกับบิดา แม่กับมารดาได้ว่าการบำรุงเลี้ยงดูเป็นลักษณะคุณธรรมที่สำคัญของความเป็นมารดาบิดา เข้าใจในคุณธรรมของความเป็นมารดาบิดาในความเป็นพรหม คือ มีเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขาในบุตรธิดา ชนิดที่ไม่มีประมาณ ไม่มีหมด และไม่มีเงื่อนไข เข้าใจในความเป็นความเป็นบูรพาจารย์ คือ อาจารย์คนแรกที่แสดงโลกนี้แก่บุตรทั้งหลาย เข้าใจในความเป็นผู้บำรุงเลี้ยง คือ ให้เลือดหมายถึงน้ำนมให้ดื่มกิน ให้อาหารเลี้ยงดูจนเติบโตขึ้นมาได้ รักษาจากเหลือบยุงลมแดด และสัตว์เลื้อยคลานทั้งหลาย และเพราะมีคุณธรรมมีคุณสมบัติของความเป็นมารดาบิดา ท่านจึงเป็นอาหุเนยยะบุคคล

ส่วนความกตเวที คือ การกระทำตอบ กระทำตอบต่อมารดาบิดาชนิดที่เหมาะสมเสมอกัน ก็คือด้วยการประดิษฐานให้ท่านมีคุณธรรมที่สูงยิ่งขึ้นไป นั่นคือ ให้ท่านมีศรัทธา ศีล จาคะ และปัญญา จะเป็นคุณธรรมที่ทำให้ไปเป็นเทวดา เกิดในสุคติได้ ซึ่งในคุณธรรมทั้ง 4 ข้อนี้ มีความหมายที่ลึกซึ้งของการดำรงวงศ์สกุล วงศ์ในที่นี้เราหมายถึงอริยวงศ์ หมายถึงศากยวงศ์ คือ วงศ์ของผู้ที่หนักแน่น หนักแน่นในความดี วงศ์ของผู้ประเสริฐ มีคุณธรรมของผู้ประเสริฐเขาจะมีกัน เพราะฉะนั้นการกระทำตอบที่เหมาะสม คือ นอกจากการบำรุงเลี้ยงดูท่านแล้ว หยั่งให้ท่านตั้งอยู่ในความดี และในการที่จะให้ท่านอยู่ในความดีเราก็ต้องมีความดีด้วยเช่นกัน

ฟัง “มงคลชีวิต 11 # มีวาจาสุภาษิต”


Timeline
[00:35] ปฎิบัตภาวนาเจริญพุทธานุสติ
[12:24] “มาตาปิตุอุปัฏฐานัง” การบำรุงการอุปถัมภ์มารดาบิดา
[17:46] ความแตกต่างระหว่างคำว่า “มารดาบิดา” และ “แม่พ่อ”
[22:13] การเลี้ยงดู คือ ลักษณะคุณธรรมที่สำคัญของความเป็นมารดาบิดา
[28:36] คุณธรรมของผู้ที่เป็นบิดามารดาดุจพรหม
[34:41] มารดาบิดาบำรุงเลี้ยงแสดงโลกนี้กับบุตรทั้งหลาย เป็นบูรพาจารย์ และอาหุเนยยะบุคคล
[36:12] ความแต่งต่างระหว่างอาหุเนยยะบุคคลกับทักขินัยยบุคคล
[39:02] “อุปัฎฐานัง” การอุปัฏฐากอุปถัมภ์ บำรุงเลี้ยงดู และ กระทำตอบที่เหมาะสมกัน|กตัญญู กตเวที และหน้าที่ในทิศทั้งหก
[47:16] กระทำตอบมารดาบิดาชนิดที่เหมาะสมเสมอกัน คือ ด้วยการประดิษฐานท่านไว้ในอริยวงศ์