ขุดเพชรจากพระไตรปิฎก พระมหาโกฏฐิตเถระ (พระไตรปิฎกเล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ 12: อังคุตตรนิกาย เอกกนิบาต เอตทัคควรรค ข้อที่ 218) ประวัติความเป็นมาและบุพกรรมในชาติก่อน, การบรรลุธรรม และความเป็นเอตทัคคะ  พระมหาโกฏฐิตเถระ เอตทัคคะในทางผู้แตกฉานในปฏิสัมภิทา 4 โกฏฐิตมาณพ เกิดในตระกูลที่มีทิฏฐิแรงกล้ายึดมั่นในลัทธิศาสนาพราหมณ์ แต่เมื่อได้ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า จึงเกิดศรัทธาเลื่อมใสขอออกบวชเพื่อปฏิบัติ มีพระสารีบุตรเป็นพระอุปัชฌาย์ มีพระมหาโมคคัลลานะเป็นพระอาจารย์ และก็ได้บรรลุอรหัตตผล พร้อมด้วยปฏิสัมภิทาญาณ 4 วิชชา 3 และวิโมกข์ 3 ด้วยการฟังธรรมในเรื่องของไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา) ในผัสสะทั้ง 6 และเวทนา 3 และด้วยเหตุแห่งการฝักใฝ่ในการศึกษา เป็นผู้มักถามปัญหาในปฏิสัมภิทาอยู่เสมอ ๆ จนมีความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษ จึงได้รับยกย่องว่าเป็นผู้แตกฉานในปฏิสัมภิทา 4  ซึ่งได้ยกบางส่วนที่ปรากฏใน 2 เรื่องนี้ คือ มหาเวทัลลสูตร และ นฬกลาปิยสูตร  (มีการอธิบายในเนื้อหาเพิ่มเติม) ซึ่งเป็นการสนทนาธรรมที่ทำให้เกิดปีติระหว่างพระมหาสาวกผู้มีปัญญาฉลาดเลิศล้ำ 2 สองรูป[...]